Fekau’aki mo Kimautolu
Ko e Get Safe Online, ko e tu’ukimu’a taha ia ‘i he ngaahi kautaha ‘oku ne ‘oatu ha ‘unbiased’ (tu’u taha ta’e fakamamafa’i ha tafa’aki ‘e taha), poupou’i hono ‘oatu e fo’i mo’oni, pea mo e founga ke faingofua hono mahino’i ‘o e ngaahi fakamtala fekau’aki mo e malu ko ia ‘oku totonu ke ma’u ‘i he ‘initaneti. Ko e uepisaiti ko’eni ‘oku ne ‘oatu ha ma’uanga fakamatala ‘oku makehe ia mo e ngaahi fale’i mahu’inga ‘aupito ki he ngaahi founga ‘oku totonu ke ke faka’aonga’i ki hono malu’i ‘aki koe, ko ho’o famili, mo ho’o me’a fakapa’anga, me’angaue fakakomipiuta pea hangē ki ho’o ‘api ngaue, mei he ngaahi kākā a, kaiha’asi ko ia ‘o e ngaahi fakamatala ‘oku fakapapau’i ‘aki koe, ngaahi vailasi pea mo e ngaahi palopalema kehe pe te ke fetaulaki mo ia ‘i he ‘initaneti.

‘Oku ma’u atu heni mo e ngaahi fakahinohino ki he ngaahi kaveinga kehe pe ka ‘oku nau felave’i pe – ‘o kau ki ai ‘a e hiki ‘o ha tatau ke talifaki mo e founga ke faka’ehi’ehi ai mei he kaiha’a pe ko e mole ko ia ‘a ho’o komipiuta, ‘smartphone’ pe ‘tablet’. ‘Oku mau fakakau atu ‘a e ngaahi tefito’i kaveinga kotoa pe – kau ki ai e founga’oku malu ke fai ‘aki e fakatau ‘i he ‘initaneti, keimi mo e fai kaume’a … ko ia ai, ‘oku mahino pe ‘oku malava pe ke ke malu ka neongo e me’a kotoa ko ia ‘oku ke fai ‘i he ‘initaneti. Makatu’unga ‘i he tu’unga mahu’inga ko ia ‘oku maa’usia ‘e he uepisaiti ‘o e Get Safe Online, ‘a ia ko ‘ene tokoni’i ‘a e kakai ‘i he UK, talu mei he 2006, kenau lava ‘o malu’i kinautolu, pea ko e saiti ko ‘eni, ‘oku fakapa’anga ia ‘o fakafou mai ‘i he Polokalama UK Kominiueli Cyber Security’, ‘o nau ngaue fakataha mo e Pule’anga.

Ko e ngaahi fētā΄aki ‘i he ope tu΄unga ‘i he vā pea mo e anga ‘o e nofo.
Malui΄i koe mei he ngaahi fakamanamana mo e felaulauhi ‘i he ope.

Fale’i fekau’aki mo e Kolonavailasi (Coronavirus)
Ngaahi fale’i ke ke faka’ehi’ehi mo hao mei he ngaahi ngāue ta’etotonu mo e kākā ‘i he ‘initaneti ‘i he ‘etau ngāue mei ‘api koe’uhi ko e COVID-19.

Founga malu taha ki he talafi pa’anga
Fakapapauʻi ʻoku malu e paʻanga ʻoku ke ʻave.

Okú ke vahevahe mo talame’a tavale he ‘initaneti?
‘Oku ‘ikai kovi ho’o vahevahé ka ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi me’a ‘oku sai ange ke ‘oua na’a fakamafola atu.

Ko e kuongá ni ‘oku tau fai fatongia pe ngāue meí ha feitu’u pē
Tauhi malu ‘a ho’o ngaahi tivaisi, ngaahi me’a fakapa’angá pea mo e ngaahi me’a fakafo’ituitui oku ‘ilo’i ai pe ko hai koe (ID pe identity) ‘i he taimi ‘oku ngāue ai mei ‘api pea mo e taimi ‘okú ke fefononga’aki aí.

‘Oku’ fo’ou kiate koe ‘a e ‘initaneti?
Koe’uhi ka ke nonga, fiemālie mo malu’i koe ‘i ho’o ngāue’aki ‘o e ‘initanetí, tomu’a lau leva ‘a e ngaahi fale’i ko ‘ení.