English

Talifaki

Ko e ngaahi fakamatala ko ia ‘oku tanaki ‘i ho komipiuta mo e ngaahi me’angāue fakakomipiuta, mahalo pe ‘e ‘ikai ke lava ‘o fetongi. ‘O kapau ko e mole pe fakamoleki ko e ola ‘i ha kaiha’a, kakaa’i, maumau fakaesino pe ta’e-malava fakatekinikale, ko ho’o ngāue’anga ‘oku fehangahangai i a mo e ngaahi fakatu’utamaki ‘oku lahilahi. Oku kau heni ‘a hono fakahoha’asi ho pisinisi (‘i he ngaahi lekooti e kasitomā mo e kautaha hu koloa, ngaahi faile ki he ‘akauni, ‘imeili mo e polokalama fakakomipiuta), mole ‘i he pa’anga hu mai, mole ‘a e ongoongo lelei, ta’e faipau ki he ngaahi tu’utu’uni felava’ei mo e teita pea mo e ta’etokanga ki he ngaahi hopo. ʻE lava foki ‘eni ke fakafatongiaʻaki koe fakafoʻituitui mo e/pe kakai kehe ʻi he ngāue’anga.

Ko hono hiki totonu mo hiki ma’u pe e talifaki, ‘e tokoni ia ki hono malu’i ho teita mei he ngaahi me’a ‘e lava hoko ne fakamatala’i ‘i ‘olunga.

Ngaahi maumau ‘e malava ke hoko

  • Maumau pe ‘ikai toe ola lelei e ngāue ‘o e naunau ngāue ( hangē ko e palopalema e ‘hard drive’ ‘oku fa’a hoko)
  • Tamate’i fakatupake ‘o e faile
  • Tamate’i ‘o e faile pe mole lolotonga ‘ene fakafo’ou ki he sisitemi fo’ou.
  • Mole pe kaihaʻasi ʻo e ngaahi komipiuta, ngaahi naungau me’angāue toʻotoʻo.
  • Vela, tafea, maumau mei he fakatu’utamaki fakatupake
  • Vailasi mo e sipai fakapulipuli
  • Ko hono to’o ‘o e teita he ‘initaneti ta’e ma’u ha mafai pe hoko ‘i ha founga fehokotaki fakesino.

Ko e ngaahi ‘hard drives’ ki he komipiuta fakaonopooni mo e me’angaua fakakomipiuta to’oto’o ‘oku nau lava ‘o tanaki e voliume lahi ‘o ha teita, ‘o fakatu’utamaki leva ia ka mole koe’uhi ko e taha ‘o e ngaahi palopalema ko ia ‘oku ha atu ‘i ‘olunga ki ho’o pisinisi.

Hiki ha tatau fakalelei pea tauhi ke malu

ʻOku lava ke maʻu atu ha ngaahi founga kehekehe ʻo e hiki tatau hoʻo fakamatala teita (vakai ki lalo). Ko e fe pe meʻa te ke filí, ʻoku mahuʻinga ke ke tauhi ʻeni:

  • Palani ki he mole fakakatoa hoʻo fakamatala ( hangē , ‘ikai ke sia’a e ngāue ‘o e ‘server’ pe kaiha’asi ‘o e ‘laptop’, ko hai pe taha ‘ia naua, ‘e ma’u pe ai ha teita mahu’inga ‘ikai ke lava ‘o fetongi.
  • Kapau ʻoku hiki ha tatau talifaki ʻo e fakamatala ʻi ha ‘hard drive’, fakapapauʻi ʻoku tauhi ia ʻi ha feituʻu kehe ke taʻofi ho teita mei hono kaihaʻasi pe malu’i mei ha maumau fakataha mo hoʻo ngaahi meʻangāue kehe.
  • Kapau ‘oku fakangofua ‘e ho’o me’angāue talifaki, lea fufu – malu’i ho me’angāue talifaki ke malu ho totonu fakafo’ituitui.
  • Fakapapau’i ko e teita ‘oku ke hiki talifaki ‘oku faingofua e hu ki ai ma’u pe kapau ko ha taha pau ke ngāue’aki.

Ngaahi founga ke hiki ‘aki tata ke talifaki

ʻOku lava ke maʻu atu ha ongo founga talifaki ʻe ua. Ke fili ʻa e meʻa ke fakaʻaongaʻi, ʻe fie maʻu ke ke fakakaukauʻi ʻa e meʻa ʻe fie maʻu, faingofua hono fakaʻaongaʻi, vave, totongi mo e angatonu.

ʻI he ʻInitaneti (ʻAo) talifaki

Ko hono fakaʻaongaʻi ʻo e tatau talifaki ʻi he ʻInitaneti (ʻoku toe ʻiloa pe ko e ʻ tatau talifaki ʻo e ʻAo ʻ) ko e feitu’u pe ia ‘oku fa’a ngāue’aki koe’uhi ko ‘ene faingofua, malu pea si’i mo e fakamole.

ʻOku ʻikai ha fakangatangata ia ki he lahi ʻo e fakamatala teita ʻe lava ke hiki hake ʻi he ʻAo. ‘Oku ‘i ai he ngaahi kautaha ‘oku nau ‘oatu e talifaki tanaki’anga ‘oku limiti pe hono lahi pea ‘ikai ke totongi, ka ko e totongi ki he talifaki ‘o e teita ‘oku fakatata pe ia ki he lahi ‘o e teita ‘oku fiema’u ke tauhi ‘o talifaki.

‘Oku tokolahi pe ‘a e ngaahi kautaha talifaki he ‘initaneti. ‘Oku kau heni ‘a e ngaahi kautaha ‘initaneti (ISPs), kautaha malu’i ki he ‘initaneti mo e ngaahi kautaha hangē ko e Apple ‘oku ‘i ai ‘ene iCloud mo e Microsoft ‘oku ha’ana e OneDrive – ‘o a’u ki ngaahi taukei talifaki kautaha makehe pe.

‘Oku fakaututu angē hono faka’aonga’i o e ‘Ao ‘o ‘ikai ngata pe ‘i he talifaki tetia ka ‘i he tauhi tuku’anga teita. ‘Oku hanga ‘e he me’a ni ‘o ‘ai ke ke lava ‘o hu ki ho’o tetia mei ha fa’ahinga me’angāue fakakomipiuta pe mei ha feitu’u ‘i mamani ‘o ‘ikai ai ke fiema’u ke ke to’o holo e teita mo koe, he ko e fakatu’utamaki te ke fekuki mo ia.

Ko hono ngāue’aki e ‘Ao ki hono tanaki e teita hangatonu ‘oku ne fakapapau’i ai e malu ho fakamatala koe’uhi ‘oku hiki talifaki mo tanaki ‘e he ngaahi kautaha fakataha ‘a ho’o fakamatala.

External hard drives

External hard disks ‘oku vave, pea ko e founga lelei ki hono hiki talifaki ‘o e fakamatala teita. ‘Oku ma’u e ngaahi motolo ko ia ‘oku lava ke hu ki ho taulanga USB, pe fakafehokotaki ‘o fakafou ‘wireless’ (‘initaneti fehokotaki ta’e uaea) netiueka. Lahitaha

Lahitaha ‘okinautolu ‘oku ‘osi maau fe’unga ke lava ngāue’aki ‘off-site’ ke tokoni ki he ‘off-site’ feitu’u tanki’anga.

Ko e ngaahi ta sipinga angamaheni ko ʻeni mei he 320 Kikapaiti (320,000 Mekapaiti) ‘a ia ko e fakamole ‘oku siʻisiʻi, ‘o aʻu ki he 4 Telapaiti (4,000 Kikapaiti) … pea ‘oku lava ‘o aʻu ki he 8 Telapaiti. Ko hono totongi ‘oku felava’i pe i a mo e ngāue tene malava. Ke ‘oatu. Ke ʻoatu ha fakakaukau ki he lahi ʻo e tukuʻanga ʻoku nau ʻoatu, ko e laʻi ta lelei ‘e taha ‘o ngāue’aki e me’afaita fakakomipiuta pe telefoni ‘oku meimei ‘i he vaha’a pe ia ‘o e 1 ki he 5 Mekapaiti. Ko e faile musika MP3 fometi, ‘oku ‘i he 3 ki he 8 Mekapaiti. Pea na’a mo e 320 Kikapaiti ‘drive’, ‘oku fe’unga ia ki hono tanaki e ngaahi ta faka’avalisi, ‘ova he 100,000 pe hiva ‘e 64,000.

Ko e lahi e ngaahi ‘hard drive’ to’oto’o ‘oku ‘i ai e polokalama ko e ‘one touch’, ‘oku lava ai ke hiki e tatau ‘o e teita ‘aki pe ho lomi’i e fo’i ‘button’, pe ‘oku ‘otometiki pe ‘ene ngāue a‘ana taimi pau ‘osi fokotu’u. ʻOku fakataumuʻa ʻeni ke sai angē ‘a e ngāue ‘a e misini ‘i he fehalaaki ʻa e tangata (“kuo ngalo ” pe “te u toki aʻu ki ai”).

Fakapapauʻi ʻoku ke siviʻi maʻu pe ʻe lava ke toe maʻu ngofua angē ʻa e fakamatala ʻoku ke toʻotoʻo ʻi hoʻo ‘hard drive’ ʻo ka fie maʻu. ʻOku totonu ke ke siviʻi ʻeni ʻaki haʻo fakaʻaongaʻi ha komipiuta kehe ke fakapapauʻi ʻoku fenapasi ʻa e teita talifaki – mo lava ‘o toe ma’u ka mole– ʻi he mole ko ia ‘a hoʻo komipiuta lolotonga.

Faleʻi makehe

ʻOua naʻa ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi USB memory sticks (tanaki’anga teita iiki mo si’isi’i), CDs pe DVDs ‘oku lava hiki tatau ke hiki talifaki ‘aki ho fakamatala teita. Neongo ʻe ngali ko ha ngaahi founga ʻeni ʻoku ʻikai fakamole mo faingamalie, ka ʻoku fakangatangata pe honau ivi pea ʻoku faingofua foki ke mole pe kaihaʻasi – pe lava ke uesia kinautolu ʻe ha faʻahinga ‘malware’ kehekehe. ʻOku tuai foki hono feʻaveʻaki hoʻo fakamatala teita ‘i he CDs mo e DVDs.

Ngaahi lea laukonga ‘oku ki’i mamafa ange

‘USB’

‘Universal Serial Bus’:  koe konga ia ke te fehokotaki e ‘e komipiuta moe ‘periphera;s’ hangē koe ‘external storage. Ki pooti moe “MP3 players’.

‘MP3’

Koe tekinolosia ‘oku ngaue’aki ke ‘store’ e ‘u faile ‘sound, tautautefito kihe musika pe koe ‘podcasts’.

‘iCloud’

Ngaue’aki he ‘Apple’ ke tuku ai ha me’a pe ke ‘backup’.