English

‘Downloading’ mo e Fevahevahe’aki ‘o e ngaahi Faile

Ko hono ‘download’ ko ia ‘o e ngaahi kanotohi mei he ‘initaneti ko ha founga lelei ia ke te ngāue fiefia ‘aki e hiva, vitioo, keimi, mo e ngaahi me’a fakafiefia kehe. Ko e founga vave ia ki hono ma’u ha fakamatala ‘o fakafou ia ‘i he polokalama ko e Word, PDFs, la’itā mo e ngaahi faile kehe pe. ‘Ikai ke ngata ai, ko e lahi taha ‘o e ngaahi polokalama mo hono ngaahi polokalama fakaumuimuitaha ‘oku ‘download’ ia mei he ‘initaneti.  

ʻOku ʻikai ke totonu ke fetoʻoaki ʻa e ‘downloading’ mo e ‘streaming’, he ‘oku ‘uhinga e streaming ia ki hono ‘oatu ‘o e vitoo, hiva pe ko e ongo ‘i he ‘initaneti ke ke sio pe fanongo ki ai ‘i he taimi pe ko ia, ‘o ‘ikai ko hono tuku ia ki ho’o komipiuta ke toki faka’aonga’i ‘amui ange.

Ngaahi maumau ‘e malava ke hoko

  • Ko e hu ‘a e vailasi ki ho’o komipiuta ‘i he fehalaaki – mei he uepisaiti mo e polokalama fevahevahe’aki ‘peer-to-peer’
  • Ko e hu ko ia ‘a e polokalam ‘adware’ ‘i he fehalaaki ‘o ne fakangofua ke hoko e ngaahi tu’uaki fakakina.
  • Ko hono fokotu’u ko ia ‘o e polokalama sipai fakapulipuli ‘i he komipiuta ‘o ne faka’ata ki he kau hia ke nau ma’u ha ngaahi fakamatala fakafo’ituitui ke ma’u ai hanau pa’anga pe kaiha’asi ha fakamatala ‘oku fakapapau’i ‘aki ha taha.
  • Ko hono maumau’i ko ia ho ‘firewall’, tautautefito ki he taimi ‘oku ngāue ’aki ai e polokalama ‘peer-to-peer’ fevahevahe’aki faile.
  • Ko hono ‘download’ ko ia ‘o e ngaahi me’a pango/ta’efakalao pe vailasi fakapuli mai ko e me’a kehe.
  • Ko hono maumau’i ko ia ‘o e ‘copyright’. Ka neongo ‘oku ‘download’ ko ia ‘a e hiva ta’etotongi, vitioo mo e polokalama

Founga malu ke ngāue ’aki ki he ‘download’

  • Ke ke fakapapau’i ‘oku ‘i ai ho’o polokalama ‘antivirus/antispyware’ ‘oku ola lelei ‘ene ngāue mo lava ke fakafo’ou ma’u pe ki he fakamuimuitaha pea mo ha ‘firewall’ ‘oku lele kimu’u pea ke kamata e ‘download’
  • ‘Download’ pe e ‘executable files (.exe)’ ‘aki e tokanga ‘aupito. Ko e ngaahi faile ‘eni ‘oku ngāue ’aki ‘e he ‘u polokalama ke nau ngāue ‘i ho’o komipiuta.
  • Ngāue ’aki e ‘download websites’ ‘oku falala’anga, kae tuku e sisitemi ‘peer-to-peer’ ‘a ia ‘oku ngāue ’aki ki hono ma’u ‘o e ngaahi polokalama.
  • Ke ke fakatokanga’i ange hono ‘download’ ha fa’ahinga me’a pe, he ‘oku lava pe ‘e ha taha ‘o fakahingoa ‘a e fo’i faile ‘aki ha fa’ahinga hingoa pe. Ko e ngaahi me’a ko ia ‘oku ‘asi atu ko e vitioo mei he ‘sci-fi movie’, ta ko e faiva ta’e fe’unga fakalielie ia pe ko ha faile kuo ‘osi fakapalopalema’i ‘e he vailasi.
  • ‘Download’ e ngaahi hiva mei ngaahi saiti pe hangē ko e iTunes, Napster pe ha uepisaiti ‘o ha falekoloa movetevete ‘oku falala’anga.

Founga malu ki hono fevahevahe’aki ko ia ‘o e ngaahi faile ‘aki ‘a e ‘peer-to-peer’

  • Kapau ‘oku fu’u fiema’u ke ke faka’aonga’i e polokalama fevahevahe’aki ‘o e faile, ke ke fakapapau’i ‘oku ke fili e polokalama ‘oku malu, fakahū ia ki ho’o komipiuta ‘i he founga ‘oku malu pea ke faka’aonga’i fakalelei.
  • Fokotu’u e polokalama fevahevahe’aki faile ‘i ho’o komipiuta ka ‘i ai ha’o ‘antivirus/antispyware’ mo e ‘firewall’ ‘oku lele ,ola lelei ‘ene ngāue pea ‘oku fakafo’u ma’u pe ki hono polokalama fakamuimuitaha.
  • Fakakaukau ke ke fakatau ha ‘premium version’ ko ia ‘oku ‘ikai ke fakapa’anga ‘aki e tu’uaki, ke fakasi’isi’i e ngaahi maumau ‘e lava ke fakahoko ‘e he ‘adware’.
  • ‘Download’ e polokalama pe ‘oku mei he kautaha na’a nau fa’u pe ko kinautolu ‘oku ha’ana e ngaahi uepisaiti ‘oku nau ma’u e mafai ki fai fakatau atu.
  • ‘Oua ‘e tukuange ha taha pe ke ne sio ki ho ngaahi faile ta’e fakapolokalama’i fakalelei ke ke ‘oatu pe ke nau sio ki he ngaahi faile ‘oku fiema’u ke nau sio ki ai pea tauhi leva e toenga faile mo ho’o ngaahi fakamatala fakafo’ituitui kiate koe pe. Ko ho’o faka’ehi’ehi ia mei hono ‘ave holo ho ‘ , la’i tā, fakamatala fakapa’anga pe faile ngāue ki ha fa’ahinga taha pe.
  • ‘Oua ‘e ‘oange ha fakamatala pe ko ha toe me’a pe ‘oku ‘osi ‘iai e totonu fakalao kiai ha taha kehe

Ki ha toe ngaahi fakamatala fekau’aki mo e ‘copyright theft’, ‘e lava ma’u atu ia ‘i he ngaahi feitu’u ko ‘eni:

FAST: The Federation Against Software Theft (UK site)

FACT: The Federation Against Copyright Theft (UK site)

IFPI: International Federation of the Phonographic Industry.

Ke ke toe vakai foki ki he...

Ngaahi lea laukonga ‘oku ki’i mamafa ange

‘.exe file’

Koe faile fakahoko fatongia: ngau’aki he ‘u polokalama ke fakahu ke lele he loto komipiuta.