- Kamata fokotu’u ha ngaahi tu’utu’uni fakangatangata, tatau ai pe ki he ta’u iiki ko’eni … ‘oku ‘ikai ke taimi tuai ke fai e ngaahi me’a ko ‘eni hangē ko e fokotu’u e limiti ki he taimi ko ia ke nau faka’aonga’i e komipiuta.
- Fakapapau’i ko e ngaah me’angāue hangē ko ho’o mopaila, ‘tablet’ pe ‘laptop’ ‘oku faingata’a ke nau ma’u. Fa’u ha leafufu/PINs mo fakapapau’i ‘oku ke tauhi e fakamatala fakaikiiki kiate koe pe.
- ‘I he komipiuta, TVs mo ha ha fa’ahinga me’angue ‘oku lava ngāue’aki ‘e ho’o fānau, ngāue’aki e ‘parental controls’ ki he ta’u fakapotopoto, mo fakangofua e hu ki he ngaahi me’a ‘oku taau. Kapau ‘oku ‘ikai ke ke ‘ilo pau ki hono fai ‘eni, ‘eke ki ha memipa ‘i ho fāmili pe kangame’a ‘a ia ‘oku lahi ‘ene ‘ilo ki he me’a fakatekinikale. Ka ‘ikai, fekumi ki ha fale’i fakapalofesinale.
- Fakatau pe ‘download’ e polokalama ‘parental control’, fakamo’ui pea ke ‘update’ ( fakafo’ou ki he polokalama fakamuimuitaha). ‘Oku lahi e ngaahi liliu ki he polokalama ‘i he maketi, pea ‘oku ngāue ‘i he ngaahi founga kehekehe pe pea fakatau atu ‘i he totongi kehekehe pe, ‘o kamata ‘aki ‘ene ta’etotongi.
- ‘Oku ‘i ai e ni’ihi Internet Service Providers (ISPs), ‘oku nau ‘oatu ki he ‘enau kasitoma e polokalama ‘parental controls’ ta’etotongi ‘a ia ‘e lava pe ke fangāue’i ‘i ha fa’ahinga taimi pe. Vakai’i kinautolu pea faka’aonga’i lelei ‘aki.
- Fakatau pe ‘download’ pe ‘ae polokalama fakakomipiuta, keimi, TV ‘initaneti mo e filimi ko ia ‘oku fakangatangata e ta’u, ‘a ia ‘oku tonu ke ke vakai’i kimu’a pea ke toki faka’ata ki ho fānau kenau va’inga’aki pe sio ai.
- Vahevahe ho ngaahi lao fakatekinolosia mo e fanga kui, kau to’otama mo e kangame’a ho’o fānau kenau ‘ilo e ngaahi me’a ke fai he taimi ‘oku tokanga’i ai e fānau.
- ‘I he taimi ‘oku ngāue’aki ai e ‘public WiFi’ – hangē ko ia ‘i he cafés pe hotele – manatu’i mahalo ‘e ‘ikai kau ai e ‘parental controls’. Tukuangē noa’ia ko ia ho fānau ke nau va’inga ‘aki ho mopaila pe ‘tablet’ ‘i he taimi ‘oku ke inu ‘latte’ ai ‘e ala lava ai kinautaolu ke nau hu ki he ngaahi me’a ‘oku ta’e taau pe fakaha ai ngaahi fakamatala fakafo’ituitui.
- Kapau ‘oku ‘i ai e komipiuta pe ki he fāmili pe ‘tablet’, seti e ‘homepage’ (peesi ‘uluaki) ki ha uepisaiti lelei mo fe’unga ki he fānau.
English
