Ko e ngaahi tefito’i fakatu’utamaki ‘oku fekau’aki mo ho’o fānau ‘a ‘enau fakakaungame’a pe talanoa ki ha sola ‘a ia ‘e malava ke muimui’i ai ‘a ho’o fānau ‘e kinautolu ta’efakalao, fakamamahi ‘i he ‘initaneti mei ha kau sola pe kakai ‘oku nau ‘osi ‘ilo, ‘aki ha kakaa’i ‘e he ‘download’ (‘unuaki pe hiki ha tatau ‘o ha ngaahi polokalama pe fakamatala mei ha feitu’u pe fa’ahinga me’a ki ha feitu’u pe fa’ahinga me’a makehe angē), pe fehokotaki’i ki ha me’a ‘oku kaka, pe a kaiha’asi ‘a e ngaahi fakamatala ‘ilo’anga mo’oni fekau’aki fakafo’ituitui ‘aki ‘a e fakaha atu ‘a e ngaahi fakamatala fakafo’ituitui ‘i he ngaahi polofaile ‘profile’ (fakamatala fekau’aki fakataautaha) pe a mo e ngaahi tohi. ‘E mei hangē ‘oku ‘ikai malava fakakaukau lelei’i, ka ‘e lava ke hoko ‘a ho’o fānau ko e tokotaha ‘oku ne fai e fakamamahi’i pe lea ta’efe’unga fekau’aki mo ha tokotaha kehe, ‘o ‘ikai ke ne hoko ko e tokotaha ‘oku taketi’i.
Ako’i ‘a ho’o fānau ke matu’aki tokanga ki he fakakaungame’a pe a fetu’utaki ‘o ngata pe mo e kakai falala’anga ‘oku nau ‘ilo pau. Talaangē kianautolu ko e fakaha ‘a e fakaikiiki fakatautaha ‘o hangē ko e ‘aho fa’ele’i, tu’asila, hingoa ‘o e pusiaki pe ko e faiako ‘e malava ke foaki ki ha tokotaha ‘a e ngaahi fakamatala kotoa pe ‘a ia ‘e lava ke fakatu’utamaki kianautolu. Ako’i kianautolu ke ‘oua ‘e lomi ‘i ha ngaahi ‘links’ (tu’asila fehokotaki) pe ‘download’ mei ha ngaahi saiti ‘a ia ‘oku fehokotaki kiai.
Pe a ako’i kinautolu ‘a e ngāue malu ‘o e ngaahi lea fakapulipuli pe a mo ha ngaahi fakaikiiki ‘o e ‘login’ (ngaahi fakamatala ‘ilo’anga mo fakapulipuli fakafo’ituitui ke hu ki loto ki ha polokalama pe komipiuta) makehe. ‘Oku hoko ko e matu’aki feitu’u angamaheni ki he peesi ‘o e fānau ke ‘hack’ (ko ha hu ‘ikai fakangofua, ki ha polokalama pe komipiuta ‘aki ‘a e taumu’a kaka) ki ai, liliu ‘a ‘enau ‘uu ‘profile’ ki he fiefia pe taumu’a fakalotomamahi / maumau’i, pe fakamatala fakatupu maumau ‘a ia ‘oku tohi hake ‘e ha tokotaha kehe ‘aki ‘a ‘enau hingoa. Pea ‘e malava ke hoko ‘eni kapau ‘e tukuangē mo’ui ‘a e komipiuta, pe ko e telefoni to’oto’o, pe a lue mama’o mei ai ka e ‘ikai ke loka kitu’a ‘log off’ (hu ki tu’a) mei he saiti ‘site’ koia.
‘I hono fakakatoa, fakapapau’i kiate kinautolu ‘oku sai pe ke ha’u ki a koe pe ko ha tokotaha lahi falala’anga, kapau ‘oku nau ongo’i ‘oku fakailifia’i kinautolu, pe ta’efakafiemalie fekau’aki mo ha me’a ‘oku nau sio, pe ‘osi fakahoko ‘i he saiti netiueaka fakasōsiale.
Ko e ngaahi fakamatala kotoa ‘i ‘olunga pe a mo e ngaahi fale’i, ‘oku toe kaunga / ngāue’aki ki he sevesi popoaki nounou.
Ko ‘eni ia ‘a e ni’ihi ‘o e ngaahi fakamatala ‘i he Feisipuka ‘Facebook’ pe a mo e Tuita ‘Twitter’, ko e fakatoloua ‘o e ngaahi saiti netiueka fakasōsiale
Feisipuka ‘Facebook’
‘Oku hoko ‘a e ‘facebook’ ko e saiti netiueka fakasōsiale manakoa taha ‘i he palanite. Katoa ‘a e fale’i, ‘oku lisi ia ‘i lalo ‘i he Social networking and instant messaging, ‘a ia ‘oku kaunga / ngāue’aki, fakataha moia ‘oku fekau’aki mo e fakamamahi ‘oku malava, muimui ta’efakalao, kakaa’i, tohi fakamamahi’i ‘i he ‘initaneti, kaiha’asi ‘a e ngaahi fakamatala ‘ilo’anga mo’oni fekau’aki fakafo’ituitui pe a mo ‘hack’. Talanoa’i ‘a e ngaahi fehu’i ko ‘eni pe a mo ho’o fānau:
- ‘Oku ke ‘ilo ‘a ho’o ngaahi kaungame’a?
- Kohai ‘e lava ma’u ‘a e me’a ‘oku ke tohi ‘i he feisipuka ‘Facebook’?
- Pule’i ‘a e me’a ‘oku ke vahevahe ‘i he ‘initaneti
- ‘Oku anga fefe ‘a e fakafotunga ‘a ho’o polofaile?
- ‘Oku ke ‘ilo ki hono ngāue’aki ‘a e fekumi ‘i he kalafi fakalukufua ‘graph search’?
- Anga fefe ‘a hono pule’i ‘a e ngaahi liliu ‘Fakapuliki mei he ‘timeline’’?
- Anga fefe ‘a ho’o ngāue’aki ‘a e ngaahi lisi kaungame’a?
- ‘Oku ke ‘ilo ‘a hono fakamaloloo’i fakataimi ‘a ho’o ‘akauni?
Tuita ‘Twitter’
Ko e ‘twitter’ ko ha netiueak fakasōsiale ‘a ia ‘oku ne fakamalava’i ‘a ‘ene kau ngāue’aki ke ‘ave pe a lau ha ngaahi popoaki nounou pe ngaahi tuiti ‘tweets’. Fakataha mo e lahi angē ‘i he 500 miliona fakamamani lahi, ‘a e kau ngāue’aki ‘osi lesisita, pe a ‘oku hoko ia ko e taha ‘o e ngaahi saiti ‘i he ‘uu saiti ‘e hongofulu ‘a ia ‘oku lahitaha hono ‘ahia, pe a mo to e tupulaki angē ‘a ‘ene manakoa ‘i he to’utupu. Ko e ngaahi tefito’i me’a ke tokanga ki ai pe a mo fale’i ‘a ho’o fānau fekau’aki mo e ngaahi tuiti ‘tweets’ fakatupu maumau pe fakamamahi, pe a ‘oua ‘e lomi ‘i he ‘uu ‘links‘e malava ko e kakaa.
Ke ngaahi fakamatala faka’auliliki fekau’aki mo hono ngāue’aki malu ‘o e ‘uu saiti netiueaka fakasōsiale, popoaki nounou pe a moe loki fepotalanoa’aki ‘i he ‘initaneti, lomi ‘i heni.